Λίγοι άνθρωποι λένε ότι μπορούν να αισθανθούν μυρωδιές στον ύπνο τους, αλλά η Φρανσέσκα Φαρουόλο, μιλώντας έντονα για τις ονειρικές εμπειρίες της στο BBC, λέει ότι τα όνειρά της είναι συχνά ευωδιαστά.
«Έχω πολύ όμορφα, ευωδιαστά όνειρα που χαρακτηρίζονται από τη μυρωδιά της πορτοκαλιάς, ένα άνθος που συνδέεται με την καρδιά», λέει η Φαρουόλο, διευθύντρια του Φεστιβάλ Οσμής που λαμβάνει χώρα κάθε Μάιο στην βόρεια ιταλική πόλη, Μπολόνια.
«Οι οσφρητικοί ονειροπόλοι όντως υπάρχουν», επιμένει. «Είναι εκείνοι οι άνθρωποι που στην καθημερινή ζωή τους είναι είτε πολύ ευαίσθητοι στις μυρωδιές ή έχουν μια αρκετά εκπαιδευμένη όσφρηση»
Αν και η ακαδημαϊκή έρευνα εστιάζει περισσότερο στην επίδραση των εξωτερικών οσμών στα όνειρά μας, δεν έχει φέρει μέχρι στιγμής αποτελέσματα. Έτσι, αναφέρεται από επιστήμονες ότι, για παράδειγμα, δε ξυπνάμε επειδή μυρίζουμε τον καφέ αλλά αισθανόμαστε την μυρωδιά αφού πρώτα ξυπνήσουμε.
Μερικά από τα πρώτα τεκμηριωμένα επιστημονικά πειράματα χρονολογούνται 150 χρόνια πίσω, πολύ πριν ασχοληθούν οι ερευνητές με ζητήματα του ύπνου και αρχίσουν να χρησιμοποιούν στα εργαστήρια τα ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα. Ο Γάλλος λόγιος και γιατρός, Άλφρετ Μάουρυ - μελέτες του οποίου επικαλούνται από τον Φρόιντ στο «Ερμηνεία των Ονείρων» - στο έργο του «Ύπνος και όνειρα» (1865), περιγράφει τις αισθητικές εμπειρίες των ονείρων του.Από την άλλη, η Ρέιτσελ Χερτζ, καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Μπράουν και συγγραφέας του βιβλίου «The Scent of Desire», δηλώνει στο BBC ότι όλα αυτά είναι «ανοησίες» επειδή, σύμφωνα με τα πειράματά της, όταν οι άνθρωποι βρίσκονται στην ονειρική φάση του ύπνου (REM) ή στο βαθύ ύπνο δεν, ανταποκρίνονται σε οσμές.
«Δεν μπορούμε να μυρίσουμε ενώ είμαστε κοιμισμένοι», λέει. «Δεν θα νιώσουμε την οσμή του καφέ και θα ξυπνήσουμε. Μάλλον θα ξυπνήσουμε και στη συνέχεια θα έρθει η μυρωδιά του καφέ», λέει η Χερτζ.
Αλλά, προσθέτει ότι αν έχουμε ξυπνήσει θα αντιληφθούμε αμέσως τη μυρωδιά του καφέ η οποία θα μας ενεργοποιήσει ακόμη περισσότερο. Αναφέρει, επίσης, ότι τυχόν οσμές που βιώνονται κατά τη διάρκεια του ύπνου, όπως της Φαρουόλ, «δημιουργούνται από τον εγκέφαλο και όχι από το εξωτερικό περιβάλλον».
Ο καθηγητής Τόμας Χάμμελ του Πανεπιστημίου της Δρέσδης, που ασχολείται με θέματα όσφρησης και κλινικής γεύσης, έχει διαφορετική άποψη. Η έρευνά του επιβεβαιώνει το συμπέρασμα της Χερτζ, ότι οι οσμές δε μας ξυπνούν από τον ύπνο αλλά, προτείνει ότι τα οσφρητικά ερεθίσματα έχουν επίδραση στα όνειρά μας.
Σε ένα πείραμα, κατά το οποίο οι εθελοντές είχαν διεγερθεί με υδρόθειο (η μυρωδιά-βόμβα του σάπιου αυγού) και φαινυλο-αιθυλική αλκοόλη (που μοιάζει με τη μυρωδιά των τριαντάφυλλων), οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι έχουν πιο θετικά όνειρα με το μυρωδάτο ερέθισμα και πιο αρνητικά με το δυσώδες ερέθισμα.
Ωστόσο, κανένας από αυτούς δεν ανέφερε ενσωμάτωση του ερεθίσματος της μυρωδιάς στα όνειρά τους, όπως κάνει η Μάουρυ.
Τόσο η Χερτζ όσο και ο Χάμμελ, όμως, δέχονται ότι υπάρχουν οσφρητικά όνειρα. Μαζί τους συμφωνεί και η Ροζαλία Καβαλιέρι, συγγραφέας του «Η έξυπνη μύτη», αν και λέει ότι είναι πολύ σπάνιες.
Η Καβαλιέρι πιθανολογεί ότι τέτοιες εμπειρίες δεν είναι συχνές επειδή η αίσθηση της όσφρησης είναι περιθωριοποιημένη, ειδικά στο δυτικό πολιτισμό, ο οποίος δίνει προτεραιότητα στην όραση και την ακοή. Ο Γερμανός φιλόσοφος Ιμμάνουελ Καντ αναφέρει ότι η όσφρηση είναι η λιγότερο επιβραβευμένη και η περισσότερο αναλώσιμη από τις αισθήσεις μας.Μελέτες για την οσφρητική αντίληψή μας έχουν δείξει ότι αν μια μυρωδιά είναι γνωστή ή μπορεί να κατονομαστεί, οι άνθρωποι την αντιλαμβάνονται καλύτερα. Αυτό εξηγεί γιατί πολλοί δηλώνουν «οσφρητικά ονειροπόλοι», όπως η Φαρουόλο, και εμπλέκονται στο τομέα των αρωμάτων. Αυτοί οι άνθρωποι δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στην αίσθηση της όσφρησης και είναι καλύτεροι στο να τις περιγράφουν με λόγια.
Η Φαρουόλο αφιέρωσε το φετινό Φεστιβάλ Οσμής στη «μυρωδιά των ονείρων» επειδή γοητεύεται από την ιδέα ότι στα όνειρα μπορούμε να βιώσουμε μυρωδιές που δεν έχουμε ξαναμυρίσει ή που δεν υπάρχουν.
Σύμφωνα με την Καβαλιέρι, η πιο πειστική απόδειξη προέρχεται από τα απομνημονεύματα της κουφής και τυφλής συγγραφέα, Έλεν Κέλλερ, η οποία είχε εξασκήσει την οσμή της περισσότερο από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Στο βιβλίο της «Ο κόσμος μου» γράφει:
«Τις ώρες που είμαι ξύπνια μυρίζω και γεύομαι πάρα πολύ. Στα όνειρά μου έχω αισθήσεις, μυρωδιές, γεύσεις και ιδέες που δεν θυμάμαι να είχα στην πραγματικότητα».
Έτσι, αν αναπτύξουμε την ικανότητα όσφρησή μας, ίσως να είμαστε όλοι σε θέση να έχουμε κάποιο φανταστικό άρωμα πλούσιο στα όνειρά μας.
Τέλος, είναι αξιοπρόσεκτο ότι ο καθηγητής Χάμμελ ομολογεί sto ΒΒC ότι, παρά τα χρόνια έρευνας στο τομέα αυτό, δεν έχει βιώσει ακόμα οσφρητικά όνειρα. Τονίζει, όμως, ότι: «Εγώ δεν έχω κανένα οσφρητικό όνειρο. Αλλά η γυναίκα μου έχει».
Επιμέλεια: Μικαέλα Κόλλια
tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου