Άγιο Φώς στην αρχαιότητα ?

Από ιερείς αρχαίων ναών την Αρχαιότητα, από καθολικές καλόγριες τον Μεσαίωνα, μέχρι τον τάφο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ σήμερα

Το «Άγιο Φως» δεν ήταν πρωτότυπη ιδέα των ορθοδόξων ρωμιών ιεραρχών. Υπάρχουν αναφορές προγενέστερων αφών «Αγίων Φώτων» από καθολικές
καλόγριες στη Γαλλία, αλλά κι από ιερείς αρχαίων ναών, που πλούτιζαν μετερχόμενοι παρόμοιων πρακτικών.

Το «Άγιο Φως» της αγίας Ραδεγόνδης

Η Ραδεγόνδη, σύζυγος του βασιλιά της Γαλλίας Κλοταίρου, αγία της Καθολικής Εκκλησίας, έκτισε το 569 μ.Χ. στην πόλη Πικταύϊο (Poitiers) μοναστήρι καλογριών, στο οποίο και μόνασε. Επιθυμούσα να καταστήσει το μοναστήρι αξιοσέβαστο, το στόλισε με πολλά τεμάχια πτωμάτων αγίων (λείψανα), μετακομισμένα από την Ανατολή. Από τον τότε αυτοκράτορα Ιουστίνο έλαβε δώρο μέρος του τιμίου ξύλου. Δεν αρκέστηκε όμως σε αυτά η Ραδεγόνδη, αλλά θέλησε να γίνονται και θαύματα στο μοναστήρι της. Ένα από αυτά ήταν το «Άγιο Φως», το οποίο όμως δεν άναβε Μ. Σάββατο αλλά Μ. Παρασκευή.

«Άγιο Φως» σε ναό της Αφροδίτης

Ακόμη παλαιότερη μηχανουργία του Αγίου Φωτός διασώζεται από τον Ρωμαίο ιστορικό του ε΄αι. μ.Χ. Ζώσιμο. (Ο Ζώσιμος υποστήριζε, ότι η παρακμή της αυτοκρατορίας ήλθε λόγω τιμωρίας των θεών, επειδή οι άνθρωποι εγκατέλειψαν την αρχαία εθνική θρησκεία.) Στο Πρώτο Βιβλίο (κεφ. 58) της «Νέας Ιστορίας» του ο Ζώσιμος ιστορεί με ευλάβεια (ως εθνικός) φαινόμενο σε ναό της Αφροδίτης κοντά στην Ηλιούπολη της Συρίας, όπου εμφανιζόταν πυρ στον αέρα, πότε σφαιροειδές, πότε δε σε σχήμα λαμπάδας. Αναφέρει επίσης, ότι οι ιερείς θησαύριζαν με το χρυσάφι, το ασήμι και τα υφάσματα, που έφερναν οι επισκέπτες του ναού. («Άφακα χωρίον εστίν μέσον Ηλιουπόλεώς τε και Βύβλου, καθ’ ο ναός Αφροδίτης Αφακίτιδος ίδρυται· τούτου πλησίον λίμνη τις έστιν εοικυία χειροποιήτω δεξαμενή κατά μεν ουν το ιερόν και τους πλησιάζοντας τόπους πυρ επί του αέρος λαμπάδος η σφαίρας φαίνεται δίκην, συνόδων εν τω τόπω χρόνοις τακτοίς γινομένων, όπερ και μέχρι των καθ’ ημάς εφαίνετο χρόνων. Εν δε τη λίμνη εις τιμήν της θεάς δώρα προσέφερον οι συνιόντες εκ τε χρυσού και αργύρου πεποιημένα, και υφάσματα μέντοι λίνου τε και βύσσου και άλλης ύλης τιμιωτέρας.»)

«Άγιο Φως» σε ναούς της Λυδίας

Αλλά και ο Παυσανίας στα «Περιηγητικά» του (Βιβλ. 5, 27.5) κάνει λόγο για ναούς της Λυδίας, όπου οι ιερείς άναβαν τα ξύλα για τις θυσίες με αόρατο πυρ. Υπήρχε οίκημα με βωμό με τέφρα, στο οποίο, αφού έβαζε ξύλα και τιάρα στο κεφάλι, έμπαινε ο ιερέας, κι αφού έκανε επίκληση στους θεούς, άναβε χωρίς χρήση πυρός τα ξύλα με περιφανή φλόγα. («Έστι γαρ Λυδοίς επίκλησιν Περσικοίς ιερά εν τε Ιεροκαισαρεία καλουμένη πόλει και εν Υπαίποις, εν εκατέρω δε των ιερών οίκημά τε και εν τω οικήματί εστιν επί βωμού τέφρα· χρόα δε ου κατά τέφραν εστίν αυτή την άλλην. εσελθών δε ες το οίκημα ανήρ μάγος και ξύλα επιφορήσας αύα επί τον βωμόν πρώτα μεν τιάραν επέθετο επί τη κεφαλή, δευτέρα δε επίκλησιν ότου δη θεών επάδει βάρβαρα και ουδαμώς συνετά Έλλησιν· επάδει δε επιλεγόμενος εκ βιβλίου· άνευ τε δη πυρός ανάγκη πάσα αφθήναι τα ξύλα και περιφανή φλόγα εξ αυτών εκλάμψαι».)

Από αυτές τις μηχανουργίες των ιερέων με τις αφές των διαφόρων «Αγίων Φώτων» θα κρατήσω τον παραπάνω χαρακτηρισμό του Παυσανία, πως όλα αυτά τα τεχνάσματα είναι «βάρβαρα και ουδαμώς συνετά Έλλησιν».

Γιάννης Λάζαρης


freeinquiry.gr
truth.freeforums.org